De afgelopen zes jaar konden geen Kerncijfers worden gepubliceerd als gevolg van het ontbreken van een afdoende wettelijke grondslag (privacy wetgeving). Hierdoor heeft de gegevensverzameling sinds 2015 stil gelegen. Met een wetswijziging is vorige jaar toestemming verkregen om deze data te mogen verwerken. Hierdoor kunnen we nu een goed beeld geven van de bewegingen en trends in de aard en omvang van de zorgvraag binnen de (reguliere) verslavingszorg.

Uit de cijfers blijkt dat er gemiddeld ruim 61.000 Nederlanders in behandeling zijn geweest bij de reguliere verslavingszorg. Het aantal cliënten in de verslavingszorg is enigszins gedaald. Een verklaring hiervoor is dat niet alle instellingen gegevens hebben aangeleverd, er is dus sprake van onderrapportage. Ook geven verschillende instellingen aan dat de COVID-19 pandemie toch een effect heeft gehad op de aanmeldingen in de afgelopen vijf jaar.

De meest voorkomende problematiek is een stoornis in alcohol gebruik, dat met 44% het vaakst wordt genoteerd als primaire problematiek voor behandeling. Het aandeel van de leeftijdsgroep 25-40 jaar neemt vanaf 2019 (29%) licht toe naar 32% in 2022. Opvallend is dat het aantal mensen met alcohol als nevenproblematiek toe neemt.

Cannabis is na alcohol met 15 procent de meest voorkomende problematiek in de verslavingszorg; hoewel het onder jongeren de meest voorkomende problematiek is (bij 42% van alle jongeren (<25) in de verslavingszorg betreft cannabisproblematiek de primaire reden). Wel daalt het aandeel jongeren met een hulpvraag voor cannabis.

Het aantal cliënten met opiaat verslaving ligt nog steeds hoog op 13 procent. De gemiddelde leeftijd neemt voor deze doelgroep iets toe naar 51 jaar. Grootste deel bestaat uit ouder wordende cliënten die langdurig in zorg zijn en een opiaat vervangende behandeling krijgen. Op dit moment is er onvoldoende differentiatie bij registratie aan de bron om te rapporteren over de verschillende middelen zoals oxycodon en fentanyl. Ook het aandeel van cliënten met een stoornis in cocaïne gebruik in de hulpvraag blijft redelijk stabiel op ongeveer 12%. Cocaïne is na cannabis de grootste nevenproblematiek. Het aandeel mannen is in vergelijking met andere middelen hoog. Alleen bij gokproblematiek is het aandeel mannen hoger.

De hulpvraag ten behoeve van GHB misbruik lijkt gestabiliseerd. Het aandeel blijft in deze periode op 2% hangen. De gemiddelde leeftijd neemt wel iets toe naar 34 jaar in, maar het aandeel van jongeren (<25 jaar) is daarbij hoog met 7%. Bij 77% is er naast GHB ook sprake van andere problematiek, dat is opvallend hoog.

Het aandeel vrouwen in behandeling voor medicijnen misbruik is in vergelijking met andere middelen hoog (45%). In totaal bedraagt dit 2 procent van de aangemelde cliënten binnen de verslavingszorg, een relatief gering percentage, gezien het forse misbruik op landelijke schaal. Wel lijkt het aantal personen met primaire problematiek medicijnen vanaf 2020 licht te stijgen. Opvallend daarbij is dat het aandeel van de leeftijdscategorie <40 jaar toeneemt, en de gemiddelde leeftijd dan ook daalt.