NIP

Home Beroepsethiek en -kwaliteit Kwaliteitsstandaarden

Kwaliteitsstandaarden

Van jou als psycholoog wordt verwacht dat je bij je werkzaamheden de zorg van een goed hulpverlener in acht neemt. Je handelt in overeenstemming met de op jou rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de voor jou geldende professionele standaard. Daaronder vallen ook zorgstandaarden en richtlijnen.

Wat zijn zorgstandaarden, richtlijnen en generieke module?

hardlopen, sport, beweging, buiten, lichaam, gezond, runners tempo zandpad Mastbos. zonnige dag, zomerRichtlijnen zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten (evidence based) en gebundelde klinische ervaring (practice based). Een richtlijn bestaat uit aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling. Richtlijnen bieden professionals houvast en kunnen cliënten helpen om de juiste keuzes te maken. Uitgangspunt is dat de professional de richtlijn toepast, of er (gemotiveerd) van afwijkt (pas toe of leg uit). Richtlijnen kunnen door of in samenwerking met verschillende disciplines (bijvoorbeeld psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, huisartsen, bedrijfsartsen, etc.), cliënten en zorgaanbieders zijn opgesteld.

Een zorgstandaard beschrijft in algemene termen, vanuit het perspectief van de cliënt, wat goede zorg is voor mensen met een bepaalde psychische aandoening; de patient journey. In de zorgstandaard staat wat de patiënt kan verwachten in het gehele spectrum van zorgverlening (zorgcontinuüm): de behandeling, organisatiestructuur van het zorgproces (de ketenorganisatie) en de bijbehorende kwaliteitsindicatoren. Met aandacht voor participatie en de omgeving. Aan één zorgstandaard kunnen meerdere richtlijnen ten grondslag liggen. Bij onderdelen waarvoor geen richtlijn beschikbaar is, maken de opstellers van een zorgstandaard hun eigen keuze. De zorgstandaard en de bijpassende richtlijnen vormen een integrale eenheid. Die stelt de zorgverlener in staat kennis te nemen van de beoogde inhoud en de organisatie van het zorgproces én vervolgens de praktische toepassing daarvan te beoordelen.

Zorgstandaarden en richtlijnen worden periodiek geactualiseerd.

Waar een zorgstandaard één specifieke aandoening betreft, worden in een generieke module componenten of onderwerpen beschreven die relevant zijn voor meerdere aandoeningen. Wat beschreven wordt in een generieke module kan, afhankelijk van de aandoening, in één of meerdere fases van het proces met de cliënt van toepassing zijn. De generieke module kan gericht zijn op vroegtijdige onderkenning en preventie, behandeling, ondersteuning van zelfmanagement, e-health, herstelzorg en participatie. Een voorbeeld is de generieke module Arbeid als medicijn, die helpt bij het op gang brengen van het gesprek over werk tussen mensen met psychische problemen en hun behandelaar en/of andere betrokken professionals.

NIP en de ontwikkelingen

Afhankelijk van de inhoud en het belang van de zorgstandaard of richtlijn, kiezen we ervoor om op verschillende wijzen betrokken te worden. We kunnen van het begin tot het einde een bijdrage leveren aan de aan de ontwikkeling van zorgstandaarden en richtlijnen:

  • We denken mee over welke zorgstandaarden en richtlijnen ontwikkeld of herzien moeten worden.
  • We vaardigen leden af voor het meedenken en schrijven in de werkgroep.
  • We laten leden commentaar leveren op een voorgestelde herziening.
  • We zorgen voor een zorgvuldig verloop van de autorisatiefase.

Waarom je inzetten voor zorgstandaarden?

  • Je kunt op deze wijze jouw expertise inzetten voor verbetering van de kwaliteit in de brede geestelijke gezondheidszorg en innovatie binnen de beroepsuitoefening van professionals.
  • Je werkt samen in een multidisciplinair team met vakgenoten uit andere disciplines, waardoor je je kennis en netwerk verbreedt.
  • Psychologen ervaren het meewerken aan de ontwikkeling van een richtlijn, generieke module of zorgstandaard als een leuk, leerzaam, inspirerend traject en eervol!

 

Bijdrage leveren?

Wil jij via het NIP een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van zorgstandaarden en richtlijnen? Dat kan op verschillende manieren:

  • Geef door te mailen naar richtlijnen@psynip.nl aan welke zorgstandaard nog ontwikkeld of herzien zou moeten worden en waarom.
  • Geef voorafgaand aan de ontwikkeling, via deelname aan een online e-mailconsultatie, door wat de knelpunten zijn.
  • Neem deel aan een ‘invitational conference’ voor knelpuntenanalyses voorafgaand aan de ontwikkeling.
  • Neem namens het NIP deel aan een werkgroep voor ontwikkeling. Je denkt en schrijft mee vanuit je expertise aan een zorgstandaard.
  • Neem deel aan de klankbordgroep. Je leest mee en geeft commentaar tijdens de totstandkoming van de concepttekst van een zorgstandaard.
  • Neem deel aan de commentaargroep. Je levert commentaar op de concepttekst van een zorgstandaard.

Neem contact op via richtlijnen@psynip.nl om je aan te melden voor een van bovenstaande activiteiten of wanneer je hierover vragen hebt of meer informatie wilt ontvangen. In onze nieuwsbrief, mailings en op de website staan regelmatig oproepen om bij te dragen aan de ontwikkeling van zorgstandaarden.

Meer lezen?

Lees ook de volgende handleidingen voor leden die meewerken aan de ontwikkeling van een zorgstandaard:

Zorgstandaarden en richtlijnen voor de langdurige zorg

Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) werkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de langdurige zorg door het ontwikkelen van onder andere zorgstandaarden en richtlijnen.  Dat doen ze samen met cliënten, naasten en zorgverleners. Het NIP participeert met twee leden in de adviesraad binnen SKILZ.

Voorbeelden van zorgstandaarden en richtlijnen die in ontwikkeling zijn en waaraan het NIP een bijdrage levert zijn bijvoorbeeld: proactieve medische zorgplanning, wilsbekwaamheid, slaapproblemen en mondzorg.

Zie voor meer informatie: SKILZ

Zorgstandaarden op medisch gebied

Het NIP draagt bij aan de ontwikkeling van richtlijnen waarin psychologen een rol hebben, dus op het gebied van (specialistische) psychosociale zorg bij somatische aandoeningen. De belangrijkste organisaties die richtlijnen ontwikkelen zijn het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

Het FMS begeleidt wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten bij het opstellen van richtlijnen en maakt ze toegankelijk via de Richtlijnendatabase. Via het kennisinstituut werken wetenschappelijke verenigingen van specialisten samen aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg, zoals het ontwikkelen van richtlijnen. De Raad Kwaliteit van de Federatie van Medisch Specialisten maakt beleid op het terrein van kwaliteit van de medisch specialistische zorg.

Zie voor meer informatie: Kennisinstituut FMS

Daarnaast zijn er ook veel medische zorgstandaarden op het gebied van kanker, afkomstig van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Dit is een onafhankelijk kennisinstituut voor de oncologische en palliatieve zorg.

Zie voor meer informatie: Richtlijnen IKNL

NIP monodisciplinaire richtlijnen

Er zijn richtlijnen die alleen betrekking hebben op het handelen door de psycholoog zelf. Dit zijn monodisciplinaire richtlijnen; richtlijnen die betrekking hebben op één specialisme of vakgebied.

Een sectie van het NIP kan eigen monodisciplinaire richtlijnen ontwikkelen. Deze specifieke richtlijnen kennen echter geen route van autorisatie. Secties die monodisciplinaire richtlijnen hebben ontwikkeld, zijn: sectie Psychologen in Algemene Ziekenhuizen (PAZ), sectie Neuropsychologie, sectie Revalidatie en sectie Arbeid en Organisatie.

Richtlijnen voor de jeugdhulp en jeugdbescherming

Het NIP neemt voor de ontwikkeling, herziening en het in gebruik nemen van zorgstandaarden en richtlijnen in de jeugdzorg deel aan de kerngroep richtlijnen. Deze bestaat uit vertegenwoordigers van NVO, NIP, BPSW en de projectleider van het Nederlands Jeugdinstituut. In de regiegroep is de directie van het NIP vertegenwoordigd, naast de directies van NVO, BPSW en het NJi.

Op dit moment zijn er 17 richtlijnen beschikbaar voor professionals in de jeugdhulp en jeugdbescherming. En er is er nog 1 in ontwikkeling. De richtlijnen zijn in opdracht van het NIP, de NVO en de BPSW ontwikkeld door onder meer TNO, NJI en het Trimbos-instituut, in samenwerking met verschillende vakgroepen en expertisecentra. Het NJI verzorgt de projectorganisatie binnen het project “Richtlijnen en afwegingskaders voor jeugdprofessionals”.

De afgelopen jaren zijn diverse tools ontwikkeld die helpen bij het kennismaken, invoeren, toepassen en samenwerken met cliënten rondom richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. Ook wordt continu gewerkt aan het up-to-date houden van de richtlijnen. Er zijn handzame werkkaarten die het gebruik in de dagelijkse praktijk vergemakkelijken.

Zie voor meer informatie: richtlijnenjeugdhulp.nl. Op de hoogte blijven? Meld je aan voor de nieuwsbrief van Richtlijnen jeugdhulp.

Zorgstandaarden en richtlijnen voor de GGZ

De Alliantie kwaliteit in de geestelijke gezondheidszorg (Akwa) is een door ggz-organisaties geïnitieerd kwaliteitsinstituut en mede opgericht door het NIP. Het NIP neemt met twee leden deel aan de kwaliteitsraad van Akwa GGZ en is hiernaast vertegenwoordigd bij de Alliantiepartner-overleggen.

Onder begeleiding van Akwa GGZ ontwikkelt de geestelijke gezondheidszorg zorgstandaarden voor behandeling van psychische klachten. Daarin beschrijven zorgverleners, patiënten en naasten samen wat zij goede zorg vinden. Akwa GGZ ondersteunt ook bij de implementatie en het gebruik van zorgstandaarden.

Op GGZ Standaarden vind je circa 50 zorgstandaarden voor de geestelijke gezondheidszorg. Hier vind je alle informatie over goede zorg met samenvattingen van elke standaard en handige hulpmiddelen zoals werkkaarten, factsheets en casuskaarten.

Het GGZ Data-portaal is een veilige, digitale omgeving. In dit portaal worden behandel-, proces- en patiëntkenmerken gekoppeld aan uitkomstinformatie. Zo wordt inzichtelijk hoe een behandeling bij een specifieke groep patiënten werkt. Hiermee kun je als zorgprofessional ervaringskennis over kwaliteit bespreken en meewerken aan verdere verbetering van de kwaliteit van zorg, bijvoorbeeld in lerende netwerken.

Zie voor meer informatie: GGZ Standaarden en GGZ Data-portaal.

Op de hoogte blijven van nieuws rond kwaliteitsverbetering in de ggz? Meld je aan voor de tweewekelijkse nieuwsbrief van Akwa GGZ.

Richtlijnen Psychologen in Algemene en Academische Ziekenhuizen

De sectie PAZ heeft diverse richtlijnen voor haar werkveld opgesteld.