NIP Jaarcongres 2024: keynotes & inhoudelijke sessies
Kom naar het NIP Jaarcongres en laat je inspireren door de verschillende keynotes en inhoudelijke sessies! Je kunt je bij het inschrijven aanmelden voor één inhoudelijke sessie per ronde. Bekijk hieronder de mogelijkheden van ronde 1 en ronde 2.
Keynotes
Versterken van de empathie en veerkracht van de overheid
Prof. dr. Karen van Oudenhoven
“De overheid staat voor de complexe taak met duurzame oplossingen te komen voor de vraagstukken die op ons afkomen”, zo stelt van Oudenhoven. “Daarbij is het belangrijk dat het gevoerde beleid de veerkracht van mensen en van de samenleving als geheel in stand houdt of zelfs versterkt.” Van Oudenhoven bepleit dat een belangrijk deel van het antwoord ligt in oplossingen gericht op de lange termijn en in het versterken van de empathie en veerkracht van de politiek en overheid. Ze heeft hierbij speciale aandacht voor de rol die psychologische kennis hierin kan spelen.
Karen van Oudenhoven-van der Zee is directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau en bijzonder hoogleraar Maatschappelijke Veerkracht aan de VU Amsterdam.
Veerkracht bestaat niet
Prof. dr. Anne-Laura van Harmelen
Ingrijpende jeugdervaringen, zoals pesten, kindermishandeling en jeugdtrauma komen erg vaak voor. 1 op de 2 jongeren en kinderen die wereldwijd opgroeien, maakt wel eens iets heel naars mee en ongeveer 1 op de 10 kinderen maakt chronische traumatisering mee in de kindertijd. Zulke ervaringen in de kindertijd en adolescentie kunnen één van de sterkste voorspellers zijn van mentale problemen later in het leven. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we beter begrijpen hoe we mentale veerkracht kunnen versterken bij jongeren met nare jeugdervaringen.
Veerkracht is een concept dat iedereen kent, maar waar ook veel misvattingen over bestaan. In deze lezing zal Anne-Laura van Harmelen ingaan op deze misvattingen en laten zien dat veerkracht na jeugdtrauma niet een speciale superkracht is, maar dat iedereen veerkrachtig kan worden.
Anne-Laura van Harmelen is hoogleraar Brein, Veiligheid en Veerkracht aan de Universiteit Leiden.
Plenaire sessie: Psychologen in de media
We vinden het belangrijk dat psychologen zichtbaar zijn in de media. Zo versterken we de positie en de zichtbaarheid van psychologen en de psychologie. Wij dragen met onze psychologische expertise bij aan maatschappelijke ontwikkelingen om daarmee de veerkracht van de mensen in Nederland te versterken.
Maar wat mag en kan je als psycholoog wel en niet zeggen? Is er ruimte voor context en nuance? En hoe werken journalisten eigenlijk precies? In deze plenaire sessie gaan we in op deze vragen en geven we tips over hoe jij als psycholoog om kunt gaan met vragen uit de media.
Inhoudelijke sessies – ronde 1
Inhoudelijke sessies – ronde 2
- Dynamiek in de ouderenzorg: het belang van de omgeving
- Psychologie in de beleidspraktijk: doenlijke wet- en regelgeving
- Genderdiversiteit: handvatten voor in de psychologische praktijk
- Digitalisering: zegen of vloek voor psychologen?
- Hoe word je minder moe na COVID-19?
- Zorgen voor de Zorgverleners: Het MIND Perspectief in Forensische Zorg
Inhoudelijke sessies – ronde 1
Rouwen is de keerzijde van liefde
Prof. dr. em. Manu Keirse
De dood van een geliefde is een van de meest ingrijpende en grootste gebeurtenissen in het leven. Iedereen gaat er anders mee om en rouwt op zijn eigen manier. Ondanks dat iedereen in zijn leven met de dood wordt geconfronteerd vinden de meeste mensen het lastig om hierover te praten. “De echte experts zijn mensen die verdriet beleven en mij hun diepste gevoelens toevertrouwen, van kinderen tot bejaarden. Zij zijn mijn professoren”, zegt de rouwverwerkingsexpert. Toch gaat hij in deze sessie in op hoe psychologen kunnen helpen bij het wegnemen van angst door middel van kennis over rouw en verdriet.
Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en een autoriteit in België en Nederland als het gaat om verdriet, verlies en de laatste levensfase.
Psychische kwetsbaarheid op het werk: psychologen aan zet!
Prof. dr. Angelique de Rijk
In Nederland hebben 10 miljoen mensen betaald werk. Psychologische factoren spelen een rol bij werk, zowel in positieve als in negatieve zin. Een op de vijf werknemers heeft ernstige burn-out klachten; van jongere werknemers zelfs een kwart. Angelique de Rijk gaat in op het systeem van bedrijfsgezondheidszorg en sociale zekerheid, en de hiaten daarin. Ze gaat in op de mogelijkheden die (jeugd-, gz-, arbeids-) psychologen hebben om bij cliënten van 16-67 jaar effectiever rekening te houden met de rol van (niet) werken. Wat zijn de nieuwste wetenschappelijke inzichten over arbeidsgerichte zorg in de gezondheidszorg? Hoe kunnen werkenden met psychische problemen op een effectievere manier communiceren met hun werkgever of bedrijfsarts? Hoe kunnen we werkenden met een somatische diagnose – bijvoorbeeld kanker – effectiever begeleiden? Hoe kunnen we psychische problemen voorkomen? Kortom: de psychologen zijn aan zet!
Angelique de Rijk is hoogleraar Arbeid en Gezondheid, in het bijzonder arbeidsre-integratie, bij de vakgroep Sociale Geneeskunde aan de Universiteit Maastricht.
Van ‘bystander’ naar ‘upstander’ – wat is jouw rol?
Dr. Michael Bender, drs. Lara Godschalk, drs. Mirjam Albada Jelgersma, dr. Özgül Uysal-Bozkir en dr. Byron Adams
Diversiteit en inclusie zijn populaire thema’s, maar hoe bewust ben jij je van deze thema’s in je dagelijkse omgeving? En hoe reageer je bijvoorbeeld wanneer je iemand een opmerking hoort maken die je misplaatst vindt, zonder dat er – volgens jou – een rel ontstaat? In deze sessie leer je over onderzoek naar alledaagse exclusie en ga je actief aan de slag met dit thema onder begeleiding van experts op dit gebied. Geschikt voor psychologen uit alle werkvelden!
Deze sessie wordt georganiseerd door de centrale commissie Culturele diversiteit en psychologie en de werkgroep Diversiteit en Inclusie van de sectie A&O. Wil je meer weten? Kijk dan hier voor onze website en doelen.
Leestip: Mocht je voorafgaand aan het congres al meer willen lezen over dit thema dan raden wij je De inclusiemarathon, Over diversiteit en gelijkwaardigheid op de werkvloer aan.
De recherchepsycholoog: niet weg te denken uit de opsporing
MSc Martijn van Beek
Bij de Nederlandse politie werken ongeveer veertig recherchepsychologen. Zij geven advies bij complexe gedragskundige casuïstiek in opsporingsonderzoeken, denken mee over gedragskundige vraagstukken in de opsporingspraktijk en proberen de gedragskundige expertise binnen de opsporing te vergroten. Het gaat dus om een toegepaste vorm van psychologie waarbij kennis wordt benut vanuit verschillende vakgebieden, zoals rechtspsychologie, klinische psychologie of forensische psychologie.
Wil je weten hoe dit werkt, komt dan luisteren naar recherchepsycholoog Martijn van Beek.
Martijn van Beek werkt als recherchepsycholoog bij de Politieacademie en doet promotieonderzoek naar verdachtenverhoor. Hij gaat in zijn presentatie nader in op het nog jonge werkveld en dan vooral met oog voor de rol van de recherchepsycholoog bij verhoren. Wat betekent het bijvoorbeeld wanneer een cliënt van psychologen uit andere vakgebieden opeens getuige of verdachte wordt in een opsporingsonderzoek?
Inzet van ACT bij stress en prestatiedruk in het hoger onderwijs
Drs. Aafke Baars-Seebregts en drs. Marleen de Vries
Al langere tijd zijn er zorgen over het mentaal welzijn van studenten. Recent onderzoek naar stress en prestatiedruk gaf inzicht in risico- en beschermende factoren die hierbij een rol spelen. Ook werden oplossingsrichtingen gepresenteerd om prestatiedruk en stress in het hoger onderwijs te verminderen, waaronder het vergroten van (mentale) gezondheidsvaardigheden en zelfregie bij studenten.
In deze sessie wordt uitgelegd hoe Acceptatie en Commitment Therapy (ACT) hierbij kan helpen. Zo kunnen onderwijsprofessionals middels ACT een veerkrachtig rolmodel zijn voor studenten. In deze sessie met ACTieve elementen delen Marleen en Aafke hun ervaringen met ACT in het hoger onderwijs.
Marleen de Vries en Aafke Baars-Seebregts werken beiden als trainer ACT bij Fontys Hogeschool.
Inhoudelijke sessies – ronde 2
Dynamiek in de ouderenzorg: het belang van de omgeving
Prof. dr. Hilde Verbeek
De toenemende vergrijzing en steeds grotere druk op (in)formele zorg vraagt om alternatieve oplossingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Idealiter is het huis waar je woont ook je thuis, maar bij kwetsbare ouderen die intensieve zorg nodig hebben is dit lang niet altijd het geval.
In Nederland ontstaan verschillende woonvormen waarin langdurige zorg op een innovatieve manier wordt vormgegeven en georganiseerd vanuit gemeenschappen. Uitgangspunten zijn het stimuleren van samenredzaamheid, eigen regie en aansluiten bij voorkeuren, behoeften en levensgeschiedenis van cliënten die langdurige zorg en ondersteuning nodig hebben in het dagelijks leven.
Het doel van deze sessie is om het belang van je thuis voelen voor je dagelijks leven en functioneren te duiden, te laten zien hoe de (zorg)omgeving daaraan kan bijdragen en te bespreken wat de rol van psychologen kan zijn om de veerkracht van het gehele ecosysteem te behouden.
Hilde Verbeek is hoogleraar zorgomgeving voor kwetsbare ouderen bij de Universiteit van Maastricht.
Psychologie in de beleidspraktijk: doenlijke wet- en regelgeving
Prof. dr. Lotte van Dillen
In deze interactieve sessie wordt ingegaan op de relevantie van de psychologie voor de beleidspraktijk. Burgers en ondernemers moeten wetten niet alleen begrijpen, maar er ook naar kunnen handelen. Wanneer dit niet goed is geborgd, ondermijnt dit de doeltreffendheid en mensgerichtheid van wet- en regelgeving, met soms grote economische en maatschappelijke gevolgen. Om ‘doenlijk’ beleid te maken zijn gedragsinzichten onontbeerlijk. Dit wordt geïllustreerd aan de hand van kleine oefeningen, theorie en voorbeelden uit de praktijk.
Lotte van Dillen is hoogleraar aan de sectie Sociale, Economische en Organisatiepsychologie bij de Universiteit Leiden, en onderzoeker en adviseur bij het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag (KCPEG).
Genderdiversiteit: handvatten voor in de psychologische praktijk
Drs. Maryse Roos-Schreurs en drs. Rinske Schepers
Genderdiversiteit en transgender personen zijn de laatste jaren een stuk zichtbaarder geworden in de maatschappij en in de media. Klinisch psychologische kennis over deze doelgroep concentreert zich nog vooral in de gespecialiseerde gender behandelcentra, zoals de Genderpoli van het VUMC. Psychologen in de GGZ en andere settings weten niet altijd goed hoe ze met genderincongruentie om moeten gaan. Welke samenhang heeft de genderdysforie met de problemen waarmee de cliënt zich presenteert? Kun je een cliënt behandelen zonder aandacht te besteden aan de genderdysforie? Moet de genderdysforie eerst “opgelost” zijn voordat je aan andere problemen kunt werken? Welke woorden en terminologie kun je wel en niet gebruiken? Deze en andere vragen kunnen maken dat behandelaren zich onzeker of onbekwaam voelen en/of de cliënt liever doorverwijzen.
In deze bijeenkomst willen we deelnemers handvatten bieden voor het werken met genderdiverse cliënten, zodat zij zich zekerder voelen in de dagelijkse praktijk en op sensitieve wijze aan de slag kunnen met deze cliënten.
Maryse Roos-Scheurs en Rinske Schepers zijn als gz-psycholoog werkzaam bij het Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie van het Amsterdam UMC. Daarnaast zijn ze beiden lid van de NIP Werkgroep Seksualiteit & Genderdiversiteit.
Digitalisering: zegen of vloek voor psychologen?
Drs. Carlos Croes
Digitale toepassingen worden razendsnel ontwikkeld en banen zich steeds meer een weg in de huidige gezondheidszorg. In deze sessie wordt stilgestaan bij nieuwe ontwikkelingen in digitale zorg. Ingegaan wordt op de inzet van AI, virtual- en augmented reality en andere nieuwe behandelmogelijkheden bij onder andere pijn en PTSS. Ook worden praktijkvoorbeelden van verbeterde intake- en diagnostiekprocessen gepresenteerd. Bij het grootste gedeelte van de hedendaagse zorgverlener bestaat weerstand voor het aangaan van deze nieuwe ontwikkelingen. We hebben het al zo druk! Maar hoe kan het ons werk als psychologen verrijken én de hoge werkdruk helpen verminderen? En wanneer pas je het toe? Kom naar de sessie van Carlos Croes en leer hoe digitalisering voor jou een verbetering kan betekenen in je huidige werk.
Carlos Croes is klinisch psycholoog en werkzaam bij GGz Centraal en GGz Hulp Online.
Hoe word je minder moe na COVID-19?
Drs. Tanja Kuut
In de acute fase van COVID-19 heeft het merendeel van de patiënten vermoeidheidsklachten. Bij een deel van de patiënten blijft de vermoeidheid bestaan. Gedragsfactoren zijn gerelateerd aan vermoeidheid. In cognitieve gedagstherapie (CGT) proberen patiënten door gedragsverandering hun herstel te bevorderen. Eerder onderzoek liet zien dat CGT effectief is in het verminderen van ernstige vermoeidheid bij een deel van de patiënten met postinfectieuze moeheid en moeheid bij chronische ziekten (onder andere MS, Spierziekten, Reuma, Diabetes Type 1). In de ReCOVer studie is onderzocht of CGT leidt tot een significante afname van vermoeidheid bij patiënten na COVID-19. De resultaten van ReCOVer zijn inmiddels bekend en gepubliceerd. Na CGT is 63% niet langer ernstig moe, na gebruikelijke zorg is dit 26%. Ook leidde CGT tot minder beperkingen en beter functioneren. Positieve effecten hielden ten minste aan tot een jaar na afronding van de CGT. CGT lijkt dus een effectieve interventie voor ernstige post-COVID-19 vermoeidheid. Tanja Kuut vertelt over het onderzoek.
Tanja Kuut is klinisch psycholoog en onderzoeker bij het Amsterdam UMC, afdeling medische psychologie.
Zorgen voor de Zorgverleners: Het MIND Perspectief in Forensische Zorg
door Dienst Justitiële Inrichtingen
Wil je meer weten over de unieke aanpak die wordt toegepast binnen de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught, onderdeel van Dienst Justitiele Inrichtingen (DJI), om de kwaliteit van zorg te verbeteren? Sluit dan aan bij deze workshop, geleid door Ellen van der Vorst, klinisch psycholoog, en Frank Stolzenbach, strategisch management adviseur. Samen hebben zij de MIND methodiek ontwikkeld, die momenteel wordt geïmplementeerd binnen de bijzondere beheersregimes van PI Vught. In deze workshop gaan ze dieper in op de achtergrond en stand van zaken van deze methodiek, hoe deze is ontwikkeld, en vooral de impact ervan op de forensisch professionals die dagelijks werken met agressieve en onhandelbare gedetineerden. Deze aanpak is uniek omdat niet alleen gekeken wordt naar de doelgroep, maar juist de nadruk wordt gelegd op de sociaal-emotionele gezondheid van de professionals zelf. Hoe blijven ZIJ gezond en veerkrachtig te midden van complexe situaties, hoge werkdruk en onderlinge afhankelijkheid? Deze vragen staan centraal in de workshop.
Tijdens de sessie worden verschillende thema’s behandeld, waaronder zelfzorg, onderlinge ondersteuning, containment, motivatie, interactiepatronen en diverse reflectiemethoden. De sprekers geloven sterk in het belang van het welzijn van zorg professionals, een aspect dat vaak onderbelicht blijft, niet alleen binnen het gevangeniswezen maar ook daarbuiten.
Ellen van der Vorst is klinisch psycholoog en Frank Stolzenbach strategisch management adviseur bij de Dienst Justitiële Inrichtingen.