Richtlijn Proactieve zorgplanning in de palliatieve fase

Wat is proactieve zorgplanning?

Proactieve zorgplanning is het proces van vooruit denken, plannen en organiseren in de palliatieve fase. Met gezamenlijke besluitvorming tussen zorgprofessional en patiënt en naasten als leidraad, is proactieve zorgplanning een continu en dynamisch proces van gesprekken over de huidige en toekomstige levensdoelen en keuzes van de patiënt en welke zorg daar nu en in de toekomst bij past.

Belangrijkste aanbevelingen uit de richtlijn

Deze richtlijn biedt handvatten voor de belangrijkste knelpunten die ervaren worden in de praktijk rond proactieve zorgplanning. De belangrijkste knelpunten die uit de knelpuntenanalyse naar voren zijn gekomen, zijn:

• Zorgverleners vinden het soms lastig om het moment te bepalen voor een gesprek over proactieve zorgplanning, zeker wanneer het ziektetraject onvoorspelbaar is.
• Zorgverleners vinden het soms lastig om het gesprek aan te gaan. Zij willen de patiënt bijvoorbeeld geen hoop ontnemen of richten het gesprek puur op behandelrestricties.

De belangrijkste aanbeveling uit de richtlijn is om proactieve zorgplanning op te nemen als vast onderdeel van de zorg voor patiënten in de palliatieve fase. Dit is een proces dat start zodra de palliatieve fase gemarkeerd wordt. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de zogenaamde ‘surprise question’: ‘Zou ik als zorgverlener verbaasd zijn als deze patiënt binnen een jaar zou komen te overlijden?’ Als het antwoord daarop nee is, kan dit betekenen dat de patiënt behoefte heeft aan palliatieve zorg en proactieve zorgplanning. Belangrijk bij proactieve zorgplanning is om vervolgens de gesprekken over (behandel)wensen en -grenzen te doseren, afhankelijk van de mate waarin de patiënt ervoor openstaat, de mate van spoed en de mate van belastbaarheid van de patiënt.

Bijdrage NIP

Het NIP is betrokken geweest bij de ontwikkeling van deze richtlijn. Het NIP is in de klankbordgroep vertegenwoordigd door:

• Drs. H. van Cuylenborg, gz-psycholoog

Ook in de commentaarfase is het NIP betrokken geweest. Op 10 mei heeft het Algemeen Bestuur van het NIP deze herziene handreiking geautoriseerd. Wij willen de betrokken secties en leden via deze weg nogmaals heel hartelijk danken voor de inbreng en bijdrage aan deze kwaliteitsstandaard! De klankbordgroepleden hebben een bedankbrief ontvangen namens het NIP.

De richtlijn Proactieve zorgplanning is te vinden op Pallialine. In de app PalliArts, die gratis te downloaden is voor Android en iOs, is een samenvatting van de richtlijn te vinden, net als in de webshop van IKNL, waar ook de gesprekskaart te downloaden is. Meer informatie over proactieve zorgplanning en ondersteunende middelen is te vinden op de themapagina over proactieve zorgplanning op Palliaweb. Patiëntinformatie over dit onderwerp is te vinden op verschillende pagina’s op de website overpalliatievezorg.nl.