Grensoverschrijdend?!
UtrechtGrensoverschrijdend gedrag: neurocognitieve inzichten en nieuwe (technologische) ontwikkelingen in diagnostiek en behandeling
Onze kennis over het brein neemt gestaag toe maar er zijn ook veel zaken waarop we nog geen sluitende antwoorden hebben. Waar het gaat om het begrijpen van on(aan)gepast gedrag zijn er veel vraagtekens en we ervaren mensen met grensoverschrijdend gedrag als een ingewikkelde categorie om te behandelen. Hoe kunnen we het gedrag van deze patiënten beter leren begrijpen en vervolgens proberen te voorkomen? Op welke wijze kunnen inzichten en expertise vanuit de neuropsychologie behulpzaam zijn bij het ontwikkelen van interventies?
Het symposium biedt een gelegenheid om de nieuwste ontwikkelingen en onderzoektrends te verkennen binnen de forensische en neuropsychologische praktijk. Gedurende deze inspirerende dag zullen experts in het veld hun inzichten delen en interactieve parallelsessies leiden, waarbij uitdagingen in diagnostiek, de invloed van verstoorde cognitieve functies, innovatieve behandelmogelijkheden en bijkomende ethische dilemma’s aan bod komen.
Of je nu werkzaam bent in de forensische psychologie, neuropsychologie of een ander verwant gebied, dit symposium biedt waardevolle kennis en inzichten die je professionele praktijk zullen verrijken. Klik hier voor het programma. We kijken ernaar uit om je te verwelkomen.
Kosten
| Regulier NIP-lid | € 50 |
| niet-lid | € 150 |
| SPS NIP-lid | € 35 |
Locatie en tijdstip
14 juni 2024, 12.00-18.00 uur
Het Huis, Boorstraat 107 in Utrecht
Programma
| 12.00-12.50 | Inloop met koffie, thee en lekkers |
| 12.50-13.00 | Welkom door dagvoorzitter |
| 13.00 -13.40 | Ooggetuigen met traumatisch hersenletsel door Marko Jelicic |
| 13.40 -13.50 | wisselmoment |
| 13.50 -14.45 | Parallelsessies ronde 1 |
| 1. Sociale cognitie bij hersenaandoening door Marjon Westerhof-Evers | |
| 2. Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) in een forensisch-psychiatrische populatie door Sterre de Geus | |
| 3. Neuropsychologie in het rechtssysteem: een onderbelicht perspectief door Frank Jonker | |
| 14.45-15.15 | pauze |
| 15.15-16.10 | Parallelsessies ronde 2 |
| 1. Onderzoek naar neuromodulatie door HD-tDCS bij gedetineerden met een verslavingsachtergrond door Carmen Sergiou | |
| 2. De essentiële rol van forensische neuropsychologie binnen poliklinische behandeling; van screening tot behandeladvies! door Femke Kuipers | |
| 3. Neuropsychologie in het rechtssysteem: een onderbelicht perspectief door Frank Jonker | |
| 16.10-16.20 | wisselmoment |
| 16.20-17.00 | Neurotechnologie in het strafrecht: mogelijkheden van morgen en overmorgen Door Gerben Meynen |
| 17.00-17.10 | Afsluiting door dagvoorzitter |
| 17.10-18.00 | Borrel |
Marco Jelicic
Ooggetuigen met traumatisch hersenletsel
Soms lopen ooggetuigen van geweldsmisdrijven traumatisch hersenletsel op, waardoor zij cognitieve functiestoornissen kunnen ontwikkelen. Aan de hand van casuïstiek zal worden geïllustreerd hoe zulke functiestoornissen het politieverhoor kunnen bemoeilijken. Betoogd wordt dat neuropsychologisch onderzoek wenselijk is bij ooggetuigen met traumatisch hersenletsel. De Della Barba confabulatie-test zal worden besproken. Met dit instrument kan worden nagegaan of herinneringen van personen met hersenletsel valide zijn.
Prof. dr. Marco Jelicic promoveerde in 1992 aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam op een proefschrift over geheugen en waarneming onder algehele anesthesie. Hij heeft interesse in het grensvlak tussen neuropsychologie en het strafrecht en publiceerde over zogenaamde ‘flashbulb memories’, hersenscans als bewijs, over getuigen met een hersenbeschadiging en verdachten die neuropsychologische aandoeningen veinzen.
Gerben Meynen
Neurotechnologie in het strafrecht: mogelijkheden van morgen en overmorgen
Gezien de snelle technologische ontwikkelingen, is de verwachting dat er in de nabije toekomst meer toepassingsmogelijkheden voor neurotechnologie in het strafrecht komen. Gedacht wordt aan hersenscans om recidive-risico in te schatten dan wel te monitoren, of de mogelijkheid om met technologie te interveniëren in het brein.
Het mogelijke gebruik van neurotechnologie in het strafrecht – en in de forensische psychologie en psychiatrie – roept belangrijke ethische en juridische vragen op. Welke fundamentele rechten zijn van belang, bij het toepassen van deze nieuwe technologie binnen een justitiële context?
Prof. dr. Gerben Meynen is psychiater en sinds 1 augustus 2018 hoogleraar medische ethiek en forensische psychiatrie aan het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtwetenschappen.Hij leidt een omvangrijk onderzoeksprogramma naar neurorecht.
Frank Jonker
Neuropsychologie in het rechtssysteem: een onderbelicht perspectief
In het klinische en ambulante pro Justitia onderzoek dienen de gedragsneurologie en de neuropsychologie een prominentere plaats te krijgen, gezien het groeiende bewijs dat biologische factoren een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van disfunctioneel gedrag.
Onderzoek van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) toont aan dat de expertise vanuit de disciplines neuropsychologie en neurologie in de beoordeling van het disfunctionele gedrag, met name in ambulante rapportages, onvoldoende wordt meegenomen.
Tijdens de workshop wordt aan de hand van een casus de complexiteit van psychopathologie in combinatie met afwijkingen op neuropsychologisch gebied belicht. Er zal aandacht zijn voor de samenhang hiertussen alsmede de beïnvloeding van deze combinatie van factoren op gedrag. Ook bespreken we hoe deze kennis kan worden toegepast bij het opstellen van pro Justitia rapportages en hoe dit de rechterlijke besluitvorming kan beïnvloeden.
Dr. Frank Jonker is Klinisch Neuropsycholoog, docent, onderzoeker, afdeling Klinische, Neuro- en Ontwikkelingspsychologie, sectie Klinische Neuropsychologie
Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen, VU
Marjon Westerhof-Evers
Sociale cognitie bij hersenaandoening
Na middelzwaar tot ernstig traumatisch hersenletsel kunnen stoornissen ontstaan in de sociale cognitie. Patiënten hebben dan moeite om emoties van anderen af te lezen, sociale situaties te interpreteren en het eigen gedrag hierop af te stemmen. Dit is te merken aan egocentrisch, ontremd, sociaal onaangepast of juist emotioneel vervlakt gedrag. Patiënten met stoornissen in het sociaalcognitieve functioneren en gedragsproblemen hebben meer moeite om op het werk te reïntegreren en hun relaties te (onder)houden. Door deze problemen tijdig te signaleren kan met revalidatiebehandeling een dergelijke negatieve uitkomst mogelijk voorkomen worden. Het behandelprotocol T-scEmo werd getest binnen het UMCG Centrum voor Revalidatie en bleek effectief: patiënten met middelzwaar tot ernstig traumatisch hersenletsel verbeterden in de emotieherkenning, konden zich beter inleven in anderen en toonden meer empathie. Bovendien verbeterden zij hun maatschappelijke participatie, kwaliteit van leven en de kwaliteit van hun relatie.
Dr. Marjon Westerhof-Evers is Gz-psycholoog in opleiding tot Klinisch Neuropsycholoog in het UMCG. Zij deed eerder promotieonderzoek naar een experimentele behandeling voor stoornissen in de sociale cognitie bij patiënten met traumatisch hersenletsel.
Carmen Sergiou
Onderzoek naar neuromodulatie door HD-tDCS bij gedetineerden met een verslavingsachtergrond
Neuromodulatie middels HD-tDCS ofwel ‘high definition transcranial direct current stimulation – on frontal, theta, alpha and beta frequency power’, werd toegepast bij gedetineerden met een verslavingsachtergrond. Het doel was agressie te verminderen door empathie te verhogen en er bleek een duidelijk effect te zijn. In deze workshop zal de onderliggende theorie met betrekking tot empathie en agressie worden toegelicht, alsmede zal ingegaan worden op de uitvoering van het onderzoek waardoor inzicht verkregen wordt in de gebruikte techniek en de plek van de modulatie in de hersenen. Ook wordt er een klein uitstapje gemaakt naar de werking van deze techniek bij bijvoorbeeld depressie.
Dr. Carmen Sergiou is postdoctoraal onderzoeker en werkzaam in Amsterdam UMC (GUTS – Growing Up Together in Society) en bij het Max Planck Institute for Crime, Security & Law.
Femke Kuipers
De essentiële rol van forensische neuropsychologie binnen poliklinische behandeling; van screening tot behandeladvies!
In de wereld van de forensische poliklinische zorg kom je als behandelaar soms meerdere cognitieve uitdagingen tegen. Maar hoe pak je deze aan in je spreekkamer? Aan de hand van casuïstiek richten we ons in deze parallelsessie op de relatie tussen cognitieve functies en behandeling. We nemen dit proces stapsgewijs door. We beginnen bij herkenning van potentiële cognitieve problemen en screening om via neuropsychologisch onderzoek de vertaalslag te maken naar een doeltreffend behandel- en risicomanagement advies!
Femke Kuipers is Klinisch Psycholoog en werkzaam binnen de ambulante forensische polikliniek de Waag. Ze doet tevens onderzoek naar de (mogelijke) relatie tussen cognitieve disfuncties en behandelresponsiviteit binnen de forensische populatie.
Sterre de Geus
Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) in een forensisch-psychiatrische populatie
NAH is een aanzienlijk probleem binnen de volwassen forensische populatie, met een geschatte prevalentie van 40-60% vergeleken met ongeveer 8-12% in de algemene volwassen bevolking. Binnen de forensisch-psychiatrische populatie zijn de prevalentieschattingen nog onduidelijk. NAH wordt gedefinieerd als ‘een hersenletsel dat niet aangeboren, degeneratief, erfelijk is of veroorzaakt door een geboortetrauma’ en kan traumatisch zijn, met een externe oorzaak, en niet-traumatisch, met een interne oorzaak. Bij patiënten met NAH is sprake van aanzienlijke comorbiditeit met psychiatrische stoornissen, zoals stemmingsstoornissen, psychose en middelengebruik en zij hebben vaak cognitieve beperkingen, zoals problemen met geheugen, concentratie en remming. Zowel psychiatrische als neuropsychologische stoornissen kunnen bijdragen aan het risico op het plegen van delicten, maar zijn ook van invloed op bijvoorbeeld de therapietrouw en de behandeluitkomsten, hetgeen vervolgens bijdraagt aan recidive. Er is nog onvoldoende kennis over de precieze associaties tussen verworven hersenletsel, psychiatrische stoornissen en cognitieve vaardigheden in relatie tot kenmerken van delict. Het huidige onderzoek draagt bij aan deze kennis door deze factoren te onderzoeken binnen een forensisch-psychiatrische patiëntenpopulatie.
Sterre de Geus MSc is promovenda bij VU Amsterdam.