Met andere ogen
Wist u dat het vandaag nationale pindakaasdag is? De dag waarop we vieren dat we dit smeuïge goedje in ons leven hebben. Heerlijk op een versgebakken witte boterham met roomboter. Niet alleen vieren wij vandaag de dag van de pindakaas, maar we ‘vieren’ ook nog een andere dag. Vandaag is het ook de internationale dag van het onderwijs. De dag die door de VN in het leven is geroepen om aandacht te vragen voor inclusief en gelijkwaardig onderwijs voor iedereen, wereldwijd.
Hoe doe je dat ‘vieren’ van de dag van het onderwijs eigenlijk? De pindakaasdag kunnen wij vieren door jezelf of een ander te trakteren op een rijkelijk belegde boterham, maar hoe doe je dat met de dag van het onderwijs? En wat doen dan we morgen? Een dag geen boterham met pindakaas is geen ramp, maar moet er niet iedere dag aandacht zijn voor inclusief en gelijkwaardig onderwijs? Dat dit niet de uitzondering is maar de basis van ons onderwijs.
Willen we echt zorgdragen voor een wereld waarin we inclusief en gelijkwaardig onderwijs hebben, dan vraagt dit van ons allemaal dagelijks inspanning. Het werken hieraan vraagt bovenal een cultuurverandering en is niet simpelweg op te lossen door bestaande structuren te veranderen of door een ‘dag van’. Dit is een opgaaf die heel groot voelt, en ís, maar toch kunnen wij hier allemaal, iedere dag een positieve bijdrage aan leveren.
Hoe kunnen wij dan die bijdrage leveren? De gedachte; “De echte ontdekkingsreis bestaat niet uit het zoeken naar nieuwe landschappen, maar uit het hebben van nieuwe ogen” van Marcel Proust biedt ons perspectief om hier, hoe klein ook, mee aan de slag te gaan. Immers, onze wereld bezien wij vanuit ons eigen sociale, economische en culturele kapitaal, maar dit kapitaal is voor iedereen anders en daarmee is ook het perspectief voor iedereen anders.
Zien wij in onze dagelijkse praktijk de jongeren en de ouders echt? Durven wij te luisteren naar hun wereld en hoe zij die beleven? Of kijken wij vanuit ons perspectief en waarderen en normeren wij hen aan deze maatstaf? Kunnen, willen en durven wij oprecht te luisteren naar de ander en wat diegene beweegt, niet oordelend, maar onderzoekend? Om vervolgens ook te kijken wat deze jongere of ouder nodig heeft, in deze school, met deze docenten, in deze wijk en in deze omgeving? Of kijken wij toch vaak vanuit het systeem en bieden wij aan wat we hebben en mogelijk is?
Net als het leven zelf is bovenstaande niet een vanzelfsprekendheid of gemakkelijk. De ene dag is een fantastische dag en lukt alles, soms ben je blij dat een dag gewoon voorbij is en soms ook heb je ook dagen waarop het allemaal even niet lukt. Gun jezelf en de ander hierin ook de ‘andere ogen’. Het perspectief dat wij fouten nodig hebben. Dat we op deze manier veel meer leren dan wanneer alles ‘zomaar’ goed gaat. Dat een fout niet het einde is, maar het begin om het nog beter te doen en verder te komen. Als tegengif voor een maatschappij die steeds en steeds meer alleen aandacht heeft voor succes. Een maatschappij waarin succes een keuze is en daarmee falen ook als een keuze gezien wordt. Een blik op onszelf en de ander waarin ruimte is voor (zelf)compassie, juist als het pijn doet of het lastig is.
Laten wij dan ook de nationale dag van het onderwijs gaan vieren door op deze dag te reflecteren op onze ‘andere ogen’. Hoe is het mij vergaan om in oprechtheid naar de andere te kijken en te luisteren? Hoe is het mij vergaan om te werken vanuit wat nodig is en niet vanuit wat kan? Maar ook; wanneer was het lastig en wat heb ik mogen leren?
Wij moeten hiervoor iedere dag bewust keuzes maken om door deze lens te kijken en zo tot verandering te komen. Door hier aandacht voor te hebben, geven wij deze ogen door aan de volgende generatie waardoor wij in de toekomst allemaal ‘andere ogen’ hebben en zij in een inclusieve en gelijkwaardige wereld wonen. Het echt zien en horen van de ander is dan net zo gewoon als nu onze boterham met pindakaas.
Ik wens u allen een fijne nationale pindakaasdag toe.