Klinisch neuropsycholoog
De klinisch neuropsycholoog is deskundig op het gebied van de hersenen en het effect van hersendisfuncties op gedrag. De klinische neuropsychologie is sinds 2008 wettelijk erkend als specialisme van de gezondheidszorgpsychologie. Dat betekent onder andere dat de titel ‘klinisch neuropsycholoog’ beschermd is: alleen diegenen die zijn ingeschreven in het register van klinisch neuropsychologen mogen zich ‘klinisch neuropsycholoog’ noemen. De vierjarige specialisatie mag je alleen volgen als je reeds gz-psycholoog bent.
Nederland telde op 28 maart 2022 180 klinisch neuropsychologen. Klinisch neuropsychologen werken vooral in GGZ-instellingen en ziekenhuizen. Daarnaast zijn klinisch neuropsychologen onder andere ook te vinden in gespecialiseerde jeugdklinieken, revalidatie-instellingen en forensische klinieken.
Werkterrein: hersendisfuncties
De klinisch neuropsycholoog heeft specifieke expertise op het gebied van de gevolgen van hersenaandoeningen bij patiënten van alle leeftijden. Deze hersenaandoeningen zijn divers:
- acuut ontstaan (bijvoorbeeld door hersentrauma of een herseninfarct);
- het gevolg van een neurodegeneratief proces (bijvoorbeeld dementie, de ziekte van Parkinson of multiple sclerose)
- het gevolg van een ontwikkelingsstoornis (bijvoorbeeld autisme of ADHD) of behorend bij een psychiatrische stoornis (bijvoorbeeld schizofrenie).
De gevolgen van hersenaandoeningen zijn eveneens zeer divers en betreffen niet alleen cognitieve stoornissen, maar ook emotionele stoornissen en gedragsproblemen. De klinisch neuropsycholoog verricht specialistische diagnostiek en behandeling en maakt hierbij een vertaalslag naar het dagelijks functioneren, waarbij ook nadrukkelijk de omgeving wordt betrokken. Een belangrijke taak voor de klinisch neuropsycholoog is te bepalen in hoeverre de klachten en stoornissen toegeschreven kunnen worden aan neurologische, organisch-cerebrale pathologie dan wel (geheel of gedeeltelijk) aan andere factoren, zoals pijn, angst, vermoeidheid, persoonlijkheidsproblematiek, somberheid of onderpresteren. Even belangrijk is het vaststellen van de consequenties van een dergelijke diagnose voor het behandelbeleid.
Kennis en vaardigheden
De klinisch neuropsycholoog is een specialistisch werkende professional met uitgebreide kennis van de relaties tussen hersenen en gedrag. Hij is vaardig in het toepassen van deze kennis in de praktijk van de patiëntenzorg. Hij stelt diagnoses en behandelt problemen.
De klinisch neuropsycholoog behandelt patiënten met verworven hersendisfuncties, specifieke groepen psychiatrische patiënten en bijvoorbeeld ook kinderen met ontwikkelingsstoornissen en leerproblemen. De klinisch neuropsycholoog is daarnaast op hoog niveau geschoold in het coördineren en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Verder beschikt hij over management- en onderwijsvaardigheden.
Scientist practitioner
Naast de directe patiëntenzorg vervult de klinisch neuropsycholoog vaak ook andere functies. De klinisch neuropsycholoog is een ‘scientist practitioner’, die een brug kan slaan tussen wetenschap en praktijk. De klinisch neuropsycholoog:
- volgt wetenschappelijke ontwikkelingen en vertaalt de resultaten daarvan naar de praktijk;
- is in staat zelf wetenschappelijk onderzoek op te zetten of te begeleiden;
- is specialist op het gebied van de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe zorgprogramma’s;
- fungeert vaak als supervisor of consulent voor gz-psychologen en andere hulpverleners;
- is in staat om leidinggevende posities te bekleden en managementtaken uit te voeren binnen zorgorganisaties.
Kamer Specialisten
Binnen het NIP zetten de klinisch neuropsychologen zich in voor het verbeteren van de kwaliteit van de gezondheidszorg. Hoe zij dat doen, lees je bij de kamer Specialisten, waarin de klinisch neuropsychologen vertegenwoordigd zijn.
Opleiding
De specialisatieopleiding tot klinisch neuropsycholoog duurt vier jaar. Deze opleiding bestaat uit een combinatie van wetenschappelijke kennis aangevuld met praktijkervaring binnen de patiëntenzorg. De opleiding kan ook in deeltijd gevolgd worden. De opleiding wordt gegeven door de RINO Groep in Utrecht. Psychologen, BIG-geregistreerd, i.o. volgen de specialisatieopleiding in een klinische richting/ggz.
Toelatingseisen
- de registratie gezondheidszorgpsycholoog
- een erkende opleidingsplaats.
Aanmelding verloopt via de RINO Groep.
Als je de opleiding succesvol hebt afgerond, ontvang je een getuigschrift. Daarmee kun je je inschrijven in het specialistenregister van klinisch neuropsychologen. Het register wordt beheerd door de Federatie van Gezondheidszorgpsychologen (FGzPt).