NIP

Home Nieuwskamer ‘Kabinet, laat (jeugd)ggz niet verder onder druk komen’

Geschreven op:

‘Kabinet, laat (jeugd)ggz niet verder onder druk komen’

Patiënten, naasten, psychologen, psychiaters en ggz-instellingen vinden het heel zorgelijk dat het nieuwe kabinet weinig tot geen aandacht heeft voor de grote uitdagingen in de geestelijke gezondheidszorg. Ondanks herhaalde oproepen van organisaties zoals MIND, de Nederlandse ggz, NVvP en NIP blijft de geestelijke gezondheidszorg onderbelicht. In de Troonrede is de mentale gezondheid niet genoemd en in het regeerprogramma staan geen concrete beleidsvoornemens. We zien geen impuls in preventie om mentale problemen te voorkomen.

MIND, de Nederlandse ggz, NVvP en NIP maken zich grote zorgen over de mentale gezondheid van jongeren. In de Troonrede worden jongeren niet eens genoemd. Vorig jaar had 1 op de 5 jongeren te maken met mentale problemen. Investeren in de mentale gezondheid van de jeugd is cruciaal om te voorkomen dat hun problemen escaleren, waarmee hun welzijn onnodig verslechtert en ze op latere leeftijd zwaardere zorg nodig hebben. Het is onbegrijpelijk dat het kabinet geen concrete plannen aankondigt voor deze groep.

Teleurstelling over gemiste kansen op preventie

Bovendien zien de patiënten, naasten, psychologen, psychiaters en ggz-instellingen met grote zorg dat er niet meer geld wordt uitgetrokken voor preventie, maar er juist op wordt bezuinigd. Kabinet-Schoof stelt in het regeerprogramma dat mentale gezondheid terug zal komen in een nog nader te bepalen ‘preventiestrategie’, maar de middelen lijken deze boodschap niet te ondersteunen en plannen zijn nog onuitgewerkt. Preventie is essentieel om te voorkomen dat steeds meer mensen een beroep moeten doen op de ggz. Door deze bezuinigingen neemt de druk op de geestelijke gezondheidszorg alleen maar verder toe, terwijl de vraag naar zorg en ondersteuning blijft groeien.

Bijna 100.000 mensen op de wachtlijst
Het kabinet toont ook geen urgentie om de bijna 100.000 mensen die wachten op ggz-zorg te helpen. Het aanpakken van deze wachtlijsten zou een prioriteit moeten zijn, maar er is geen zicht op verbetering voor deze groep. Het waarborgen van voldoende behandelplekken en het behouden en opleiden van zorgpersoneel en het voorkomen van sluiting van hoog-specialistische zorg vinden wij nog niet terug in het regeerprogramma. Ook maakt het kabinet geen extra middelen vrij voor het oplossen van het personeelstekort, een urgent probleem dat de ggz het hardste treft van alle sectoren in Nederland. Hoewel er wordt gesproken over investeringen in technologie en AI om dit tekort aan te pakken, ontbreekt een daadwerkelijke financiële impuls.

We zijn wel blij dat de minister twintig procent van de administratieve lasten wil terugdringen, zodat meer capaciteit vrijkomt om mensen te behandelen en hopen dat ze hierin slaagt.

Oproep aan het kabinet

De patiënt moet altijd centraal staan. De ggz-sector werkt zelf ook hard aan het verkorten van de wachttijden. Onder andere door het inzetten van digitale en hybride vormen van zorgverlening. Eind dit jaar kunnen mensen met mentale problemen in bijna alle regio’s een verkennend gesprek krijgen, waarin samen met hen wordt gekeken of ggz-zorg nodig is of dat andere hulp beter past. We roepen hierin op om dit altijd vanuit het patiëntperspectief te doen en ervaringskennis te betrekken. Hiermee hopen we te voorkomen dat mensen onnodig de ggz in stromen. Soms is bijvoorbeeld schuldhulpverlening of andere vormen van ondersteuning vanuit het sociaal domein meer passend. Voor deze aanpak is het echter cruciaal dat het sociaal domein voldoende gefinancierd wordt en blijft, evenals de huisvesting specifiek voor mensen die uitstromen uit de ggz.

Politieke steun is nodig om deze initiatieven te laten slagen. MIND, de Nederlandse ggz, NVvP en NIP roepen het kabinet op om te investeren in mentale gezondheid, zorgmedewerkers en een duurzaam zorgstelsel dat ruimte biedt voor innovatie en preventie.

Eerste reactie, analyse van de begrotingen volgt
Dit is onze eerste reactie op de plannen van het kabinet. We zijn momenteel de begrotingen aan het bestuderen en komen binnenkort met een uitgebreide reactie komen zodra onze analyse is afgerond.

Noot voor de redactie

  • De Nederlandse ggz: Voor een interview met Ruth Peetoom en meer informatie, neem contact op met Stans Damen, woordvoerder, 06 – 51 58 21 58. B.g.g. 033 – 46 08 900. Of via pers@denederlandseggz.nl
  • MIND: voor een interview met directeur-bestuurder Dienke Bos, mensen met ervaring in de ggz of meer informatie, neem contact op met Marielle van den Berg via 06 – 82 60 07 03 of vandenberg@wijzijnmind.nl
  • Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP): Voor een interview met NVvP voorzitter Niels Mulder of andere behandelend psychiaters neem contact op met Paulien Boogaard boogaard@nvvp.net 06 – 11 92 02 11
  • Nederlands Instituut van Psychologen (NIP): Voor een interview met NIP-voorzitter Rudolf Ponds of andere behandelend psychologen, neem contact op via pers@psynip.nl .

Drie pijlers die om dreigen te vallen
MIND, de Nederlandse ggz, NVvP en NIP waarschuwen al sinds vorig jaar dat de drie pijlers waarop de ggz drijft, dreigen om te vallen.

Wachtlijst -> Pijler 1: Zorgvraag en patiënten – stokkende toegang
Zo stijgt de instroom enorm. Het aantal mensen met mentale klachten is van 2009 tot 2021 toegenomen met 53%. Dit terwijl het budget voor de ggz slechts steeg met 11%. Bijna 100.000 mensen staan op een wachtlijst. Meestal een aantal maanden, maar voor sommige behandelingen is de wachttijd een tot twee jaar zoals bijvoorbeeld voor trauma, persoonlijkheidsproblematiek of eetstoornissen.

Personeelstekort -> Pijler 2: Zorgverleners – druk op de arbeidsmarkt, op werkplezier en op professionele autonomie
Er kan onder meer niet genoeg zorg geleverd worden omdat er onvoldoende personeel is, omdat zorgprofessionals te veel van hun beschikbare behandeltijd aan administratie kwijt zijn en professionals een hoge werkdruk ervaren waardoor ze niet de kwaliteit van zorg kunnen leveren die ze nodig vinden en soms zelfs uitvallen. Als het beleid niet wordt aangepast lopen de 4.800 vacatures in 2021 op naar 11.200 in 2030, 6.400 vacatures meer dan er nu al zijn.

Financiële tekorten -> Pijler 3: Ggz-aanbod – de ggz zakt financieel door de bodemDan staat de zorg aan patiënten ook nog eens fors onder druk door flinke financiële tekorten bij ggz-instellingen: een derde schrijft rode cijfers. Het risico hiervan is dat aanbod verdwijnt in plaats van dat er aanbod bijkomt.