Fossiele reclames slecht voor onze gezondheid: waarom doen we daar niets tegen?
Wat maakt fossiele reclame anders dan sigaretten- of alcoholreclame? Inmiddels weten we dat fossiele brandstoffen schadelijk zijn voor het klimaat en het milieu, en dus ook voor onze gezondheid. Waarom dan niet gewoon bannen, net zoals een aantal landen reeds doet met sigaretten- en alcoholreclame?
Keuzeparadox: meer leidt niet tot beter
Nederlanders zien en horen meer dan honderden, of misschien wel duizenden, reclames per dag (bijvoorbeeld op social media, billboards, televisie en radio). Reclame kan nuttig zijn en ons bijvoorbeeld informeren over eigenschappen van producten. Maar hoewel we de neiging hebben om ‘méér’ als ‘beter’ te zien, weten we dat dit niet altijd zo is. Denk maar aan de befaamde ‘keuzeparadox’: hoewel meer keuze objectief gezien altijd beter zou moeten zijn (immers, grotere kans het product te vinden dat aan je noden voldoet), zorgt het ook voor meer keuzestress. Zo ook bij reclame.
Verboden
Het is dan ook zinvol om na te denken welke reclame we eigenlijk wenselijk vinden en welke niet. Immers, de inhoud van reclame doet ertoe. En dat weten we. Daarom laten verschillende landen niet langer reclame toe van producten waarvan we weten dat die schadelijk zijn voor onze gezondheid. Denk maar aan de diverse verboden op tabaks- en alcoholreclame in landen als Noorwegen, Spanje, Ierland en Litouwen. Ook in Nederland is de reclame voor sigaretten en alcohol ingeperkt.
Inmiddels weten we dat fossiele brandstoffen ook schadelijk zijn voor het klimaat, het milieu, en onze gezondheid. Waarom dan geen verbod op fossiele reclame?
Advies
Twaalf wetenschappers, waaronder Jan Willem Bolderdijk, Thijs Bouman en Reint Jan Renes, met veelal een achtergrond in de psychologie en gedragswetenschappen en werkzaam bij diverse universiteiten, een hogeschool en TNO brachten onder begeleiding van Milieu Centraal en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland in 2023 een advies[1] uit aan de toenmalige minister voor Klimaat en Energie. In het advies geven ze aan dat een verbod op fossiele reclame een essentiële maatregel is om een duurzame transitie te bewerkstelligen en versnellen. Daarnaast is aanvullend beleid nodig dat ervoor zorgt dat duurzaam gedrag kan concurreren met niet-duurzaam gedrag qua gemak, prijs en comfort.
Vraag is dus niet óf het verbod nodig is, maar hoe lang we nog willen wachten met het inzetten van deze kennis uit de psychologie.
[1] Wetenschappelijk advies – Een verbod op fossiele reclame: essentieel, maar niet voldoende (2023)
Deze blog is geschreven door de expertgroep klimaat en gedragsverandering van het NIP
