Opdracht MIT: Maatschappelijke en economische impact in kaart brengen en effect van gedrag

Het MIT moet ervoor zorgen dat we beter voorbereidt zijn op volgende corona uitbraken en epidemieën. Daarvoor is het van belang dat maatschappelijke overwegingen beter en explicieter meewegen in de besluitvorming. Het MIT zal parallel aan het OMT om advies worden gevraagd op het moment dat het kabinet maatregelen en adviezen overweegt ter bestrijding van het coronavirus. Het MIT kijkt daarbij naar de maatschappelijke en economische impact op de samenleving vanuit het burgerperspectief, de belevingswereld van mensen. Daarbij beziet het MIT de impact van de pandemie en de maatregelen op mensen, maar andersom ook de impact van mensen op het verloop van de pandemie en het effect van hun gedrag op de maatregelen. Speciale aandacht heeft het MIT voor mensen in een kwetsbare positie en de groepen voor wie de impact het

grootst en/of het langdurigst is. Want op basis van de eerdere adviezen is te zien dan corona de bestaande kwetsbaarheden in de samenleving heeft uitvergroot.

Advies ‘Fit voor het najaar’

Op 28 september bracht het MIT het eerste (informele) advies ‘Fit voor het najaar’ uit. Het MIT heeft daarbij het huidige kabinetsbeleid geanalyseerd. Het MIT geeft op basis van die analyse aan dat als er zwaardere coronamaatregelen getroffen moeten worden, het nu nog onduidelijk is wat daarbij de bijbehorende steunmaatregelen economisch, sociaal én mentaal zijn. Ook uit het MIT kritiek dat er in de lange-termijnaanpak nog geen referenties zijn opgenomen naar beleid om gezondheid, weerbaarheid en veerkracht van de bevolking samenleving en economie te vergroten. Het MIT signaleert verder dat de context voor de corona-aanpak in het najaar van 2022 volstrekt anders is dan in het voorjaar van 2020. Kabinet, sectoren en bevolking kampen met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en koopkrachtverlies; met permanente krapte op de arbeidsmarkt; met een klimaat-en stikstofcrisis; met eenasielcrisis; met toenemende ongelijkheid – versterkt door de coronacrisis – en met tweedeling en polarisatie, en met een laag vertrouwen in de overheid. Uit de lange-termijnaanpak blijkt niet dat het kabinet hiermee rekening heeft gehouden.

Stel beleid op gericht op mentale steun

Het MIT geeft het kabinet verder een aantal adviezen over de thema’s sectorplannen, arbeidsmarkt, basisadviezen, kwetsbare groepen, gereedschapskist van de overheid, gezondheid, omgang met dilemma’s, het besluitvormingsproces en afwegingskader. Zo adviseert ze het kabinet na te denken om naast economische steun ook beleid op te stellen dat is gericht op het bieden van sociale en mentale steun. Daar voegt het MIT aan toe dat naast de fysieke ook de mentale gezondheid aangepakt dient te worden via preventie, zorg, welzijn en armoedebestrijding.

Samenstelling MIT

Het MIT gebruikt voor haar advisering verschillende bronnen. Allereerst natuurlijk de inbreng van de leden van het MIT, die zijn benoemd op basis van brede deskundigheid en expertise op het gebied van sociaalmaatschappelijke en economische vraagstukken.

Één van de leden van het MIT is NIP-lid Andrea Evers. Zij zit op persoonlijke titel in het MIT en is hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Leiden en wetenschappelijk directeur Instituut Psychologie, als Medical Delta hoogleraar Healthy Society verbonden aan de Universiteit Leiden, TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam.

Het MIT zal daarnaast experts op vaste en ad hoc basis uitnodigen voor overleg. Experts kunnen bijvoorbeeld worden uitgenodigd als specifieke expertise op deelgebieden gewenst is. De directeuren van het Centraal Planbureau (CPB), Sociaal-Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), de voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) en een expert uit de Corona Gedragsunit van het RIVM worden vast uitgenodigd voor vergaderingen van het MIT.

Om daarnaast te kunnen beschikken over actuele kennis, informatie en inzichten uit de praktijk zal het MIT praktijkkringen benutten met vertegenwoordigers van groepen en maatschappelijke organisaties die een grote impact ondervinden van het coronabeleid. Voor de praktijkkringen denkt het MIT bijvoorbeeld aan: werknemers, werkgevers, mensen met een fysieke beperking of chronische ziekte, mensen met psychische klachten, mensen met een kwetsbare sociaal-economische positie, jongeren en zzp’ers.