De COTAN is een centrale commissie van het NIP met minimaal tien en maximaal twintig leden en is als volgt samengesteld:

• van alle universitaire opleidingen psychologie in Nederland één vertegenwoordiger (maximaal elf);
• maximaal vier vertegenwoordigers uit de secties van het NIP, minimaal één per sectie;
• maximaal vijf experts op door de COTAN nader te omschrijven werkgebieden. Zie het overzicht van huidige leden.

Naast COTAN leden zijn er ook externe beoordelaars verbonden aan de COTAN. Externe beoordelaars zijn experts die werkzaam zijn in het psychodiagnostische veld en/of in de psychometrie. Zij beoordelen tests, maar nemen niet deel aan de overige activiteiten van de commissie. Zie het overzicht van de huidige externe beoordelaars.

De commissie heeft tot taak het beoordelen van tests, het publiceren van deze beoordelingen en het adviseren over (de kwaliteit van) tests en testgebruik. De commissie:

• beschrijft en beoordeelt instrumenten met een psychologische meetpretentie en publiceert deze informatie in de online COTAN Documentatie;
• draagt zorg voor en waakt over de actualiteit van het beoordelingssysteem;
• doet uitspraken over testaangelegenheden in de praktijk naar aanleiding van vragen van NIP-leden, psychologen, overige professionals die psychologische tests gebruiken, organen die (overheids-)beleid maken en de media;
• publiceert artikelen en organiseert symposia om discussie over testkwaliteit en testgebruik op gang te brengen en/of de werkzaamheden van de COTAN in brede kring bekendheid te geven;
• neemt (namens het NIP) deel aan internationale organisaties die zich ook bezighouden met de kwaliteit van tests en testgebruik, zoals de Board of Assessment (BoA) van de EFPA en de International Test Commission (ITC).

Een COTAN testbeoordeling bestaat uit een oordeel (‘onvoldoende/voldoende/goed’) op zeven criteria (zie het COTAN beoordelingssysteem) en niet uit een overall oordeel, certificatie of goedkeuring. De COTAN testbeoordelingen zijn tegen betaling te raadplegen via cotandocumentatie.nl. De COTAN Documentatie beschikt over een zoekfunctie waarmee je gericht kunt zoeken naar tests die bijvoorbeeld een bepaalde meetpretentie hebben.

Een COTAN testbeoordeling bestaat uit een oordeel (‘onvoldoende/voldoende/goed’) op zeven criteria (zie het COTAN beoordelingssysteem) en niet uit een certificatie of goedkeuring. De COTAN testbeoordelingen zijn tegen betaling te raadplegen via cotandocumentatie.nl.

In 2010 is de herziene versie van het COTAN beoordelingssysteem ingevoerd. Hiervoor bestonden de beoordelingen uitsluitend uit een oordeel ‘onvoldoende’, ‘voldoende’ of ‘goed’, waarbij in ieder geval bij het oordeel ‘onvoldoende’ in een voetnoot de reden daarvoor wordt aangegeven. Hierdoor zijn er geen toelichtingen beschikbaar bij de COTAN beoordelingen t/m 2009.

Lees meer over de COTAN beoordelingsprocedure.

Testuitgevers/testauteurs zijn vrij om te beslissen of zij hun test ter beoordeling aan de COTAN willen aanbieden. De COTAN benadert testuitgevers/testauteurs niet actief.

Je kunt zoeken op de naam van de buitenlandse auteur in de COTAN Documentatie. Als het instrument is bewerkt voor de Nederlandse markt en deze versie is beoordeeld door de COTAN, dan is dit terug te vinden in de COTAN Documentatie.

De toelichtingen geven achtergrondinformatie bij de beoordeling en voor zover nodig worden de statistische of psychometrische beweegredenen en argumenten verduidelijkt. Een oordeel op een criterium kan op diverse manieren tot stand komen. De oordelen ‘goed’/’voldoende’/’onvoldoende’ zijn daarom niet op zichzelf staand, maar onlosmakelijk verbonden met een specifieke test en de bijbehorende toelichting op de beoordeling.

Alle COTAN beoordelingen worden gepubliceerd in de online COTAN Documentatie.

De beoordelingen van de COTAN zijn intellectueel eigendom van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) en het copyright op de beoordelingen berust dus bij het NIP. De beoordelingen zijn te raadplegen via een abonnement op de online COTAN Documentatie of kunnen daar los worden aangeschaft. Ze mogen niet door abonneehouders of andere derden openbaar worden gemaakt (zie het colofon voor meer informatie).

Nee, COTAN beoordelingen zijn alleen toegankelijk tegen betaling. U kunt hiervoor een jaarabonnement afsluiten of een losse testbeoordeling kopen: meer informatie en tarieven. Sommige (onderwijs)instellingen en organisaties hebben een collectief abonnement op de COTAN Documentatie. Informeer hiervoor bij uw (onderwijs)instelling/organisatie.

Niet alle tests zijn/worden beoordeeld door de COTAN. Testuitgevers/testauteurs zijn vrij om te beslissen of zij hun test ter beoordeling aan de COTAN willen aanbieden. De COTAN benadert testuitgevers en -auteurs niet actief.

Een NIP lidmaatschap staat niet gelijk aan een abonnement op de COTAN Documentatie. Voor toegang tot de COTAN Documentatie moeten NIP-leden ook een abonnement afsluiten. NIP-leden krijgen wel korting op de abonnementskosten.

Informatie over het gebruik van een test en over de rapportage vindt u in de Algemene Standaard Testgebruik NIP 2017 (AST-NIP 2017).

In de online COTAN Documentatie kunt u zoeken naar tests met een bepaalde meetpretentie. Klik op ‘Beoordelingen’ en u ziet in de linkerkolom een aantal filters, waaronder meetpretentie. U kunt deze filters instellen om uw zoekopdracht te optimaliseren.

De COTAN stelt geen testbatterijen samen voor professionals in de praktijk. Het samenstellen van een testbatterij hangt namelijk af van meerdere factoren. Alleen u als deskundige op het gebied van psychodiagnostiek kunt hierin een genuanceerde afweging maken voor een individuele casus. Hierbij kunt u onder meer de volgende vragen betrekken:

• Welke (onderzoeks)vragen beantwoord ik in mijn praktijk/instelling?
• Hoe belangrijk zijn de beslissingen die er genomen worden voor het individu op basis van de testresultaten?
• Wil ik screenen of een gespecialiseerd onderzoek uitvoeren?
• Hoeveel tijd is er beschikbaar om de tests af te nemen en te interpreteren?
• Zijn er richtlijnen of protocollen ontwikkeld (door mijn sectie binnen het NIP) waarvan ik op de hoogte moet zijn?
• Hoeveel budget is er beschikbaar voor de aanschaf van instrumenten voor mijn praktijk/instelling?

Deze beperkte opsomming laat voorbeelden zien van factoren die kunnen meespelen bij uw keuze voor tests in uw instelling.

In de Algemene Standaard Testgebruik 2017 NIP staat aangegeven dat u de cliënt voor aanvang van een test duidelijk en bij voorkeur schriftelijk wijst op zijn rechten met betrekking tot het psychologisch rapport. De cliënt heeft onder andere recht op begeleide inzage in ruwe testgegevens. Zie ook paragraaf 2.2.3 ‘Ruwe testgegevens’ in de AST-NIP 2017.

Een of meer ‘onvoldoendes’ betekent niet per se dat een test onbruikbaar is. In bepaalde gevallen kunnen dergelijke tests toch nuttige informatie opleveren. Voor de deskundige testgebruiker heeft het oordeel ‘onvoldoende’ vooral de functie van een waarschuwingssignaal. In zulke gevallen moet de testgebruiker vanuit zijn/haar deskundigheid expliciet beargumenteren waarom hij/zij de betreffende test inzet. Bovendien kunnen er diverse redenen zijn voor ‘onvoldoendes’ oordeel op een criterium. Dat is een van de redenen waarom het oordeel ‘goed’/’voldoende’/’onvoldoende’ moet worden gecombineerd met de informatie daarover in de Toelichting bij de beoordeling.

De COTAN verstrekt geen testmateriaal, maar gebruikt deze uitsluitend voor het beoordelen ervan. Tests en testmaterialen zijn verkrijgbaar bij de betreffende uitgever/auteur van een test.

Een aspect waar de COTAN tests op beoordeelt is de actualiteit van de normen. Zie voor de wijze waarop de COTAN dit doet de aanwijzingen bij vraag 4.2. van het COTAN Beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests (pdf).

Download het (openbare) COTAN beoordelingssysteem (pdf).

In het COTAN Beoordelingssysteem staat stap voor stap beschreven waarop een test wordt beoordeeld. De auteur/uitgever van de test krijgt naast de beoordeling ook een Toelichting op de beoordeling. Hierin staat beschreven hoe de beoordeling tot stand is gekomen. Deze toelichting wordt tevens gepubliceerd in de online COTAN Documentatie.
Voor de testbeoordelingen hanteert de COTAN een vaste beoordelingsprocedure.

Op grond van de beoordelingsprocedure van de COTAN krijgt de auteur en/of uitgever de gelegenheid om binnen vier weken na ontvangst van de initiële beoordeling een reactie in te dienen. Hierbij moeten de daarvoor vastgestelde richtlijnen (pdf) van de COTAN in acht worden genomen. Deze reactie wordt doorgestuurd naar de betreffende beoordelaars, die samen met de eindredacteuren op basis daarvan de definitieve beoordeling opstellen. Hierbij wordt een brief gevoegd waarin uiteen wordt gezet waarom de reactie van de uitgever wel of niet tot een aanpassing van de beoordeling en/of de Toelichting heeft geleid.

Op grond van de Algemene voorwaarden van de COTAN is de commissie niet gebonden aan een termijn voor het afhandelen van een aanvraag tot beoordeling van een instrument. De COTAN streeft uiteraard naar het zorgvuldig en het zo spoedig mogelijk afhandelen en publiceren van een beoordeling in de COTAN Documentatie. De aanvragen worden in behandeling genomen op volgorde van indiening. De verschillende stappen van de beoordelingsprocedure kunt u hier bekijken.

De COTAN beoordeelt de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten. Dit zijn bijvoorbeeld tests, toetsen, vragenlijsten en observatieschalen. De COTAN neemt een uw test in de beoordelingsprocedure op als:

• De test in Nederland verkrijgbaar is.
• De test voor het Nederlands taalgebied is geconstrueerd, vertaald en/of bewerkt.
• De afnameprocedure gestandaardiseerd is.
• De validiteit, de betrouwbaarheid of de normen zijn onderzocht.
• Het instrument voor professioneel gebruik ontwikkeld is.
• Het instrument direct of indirect uitspraken over personen mogelijk maakt.

De COTAN werkt tevens samen met de Expertgroep Toetsen PO bij het beoordelen van andere eindtoetsen in het primair onderwijs. De Expertgroep beoordeelt daarnaast ook toetsen die deel uitmaken van een leerling- en onderwijsvolgsysteem.

Zie de leden van de COTAN en externe beoordelaars. De beoordelaars van een specifieke test zijn echter niet openbaar. Dit is een gangbare procedure die ook wordt aangehouden bij reviews van wetenschappelijke artikelen. Beoordelaars moeten in vrijheid kunnen oordelen, zonder later persoonlijk op hun beoordeling te worden aangesproken. Alle COTAN leden en externe beoordelaars hebben zich gecommitteerd aan de Richtlijn onpartijdigheid COTAN (pdf).

Testbeoordelingen zijn gratis voor testuitgevers/testauteurs.

Zowel COTAN-leden als externe beoordelaars zijn vrijwilligers die het beoordelen van tests onbetaald uitvoeren.

De COTAN geeft voor het gebruiksdoel ‘ROM’ voorlopig geen beoordelingen. In plaats daarvan zal een beschrijving van hetgeen vermeld staat in de handleiding aangaande ROM, inclusief eventuele aandachtspunten daarbij, onder een kopje ‘Gebruik als ROM-instrument’ worden geplaatst en worden toegevoegd aan de Toelichting. In de algemene voetnoot bij de Beoordeling zal alleen vermeld worden op welk gebruiksdoel de beoordeling betrekking heeft.

De COTAN heeft alleen een beoordelende en geen adviserende/ondersteunende rol bij de ontwikkeling van tests. Voor hulp en ondersteuning bij testontwikkeling kunt u andere organisaties/instellingen (bijv. onderzoeksinstituten of universiteiten) benaderen.

De COTAN beoordelaars moeten over voldoende informatie beschikken om een test te kunnen beoordelen. Zie voor de eisen van aanlevering het Aanmeldformulier.

Met het ter beschikking gestelde testmateriaal wordt vertrouwelijk omgegaan. Derden hebben geen toegang tot deze informatie en het materiaal wordt uitsluitend aan de beoordelaars toegezonden onder de conditie van strikte geheimhouding. De testuitgever/testauteur kan er van verzekerd zijn dat het testmateriaal niet door anderen dan degenen die bij de beoordeling van de betreffende test zijn betrokken, wordt ingezien.

Lees meer over hoe een psychologisch onderzoek in zijn werk gaat in de brochure Het psychologisch onderzoek (pdf). Ook vind je relevante informatie in de Beroepscode voor psychologen 2015 en in de Algemene Standaard Testgebruik NIP 2017.

Voordat je deelneemt aan een psychologisch onderzoek of assessment, is het belangrijk dat je het volgende weet:

• Alle psychologen die lid zijn van het NIP en/of bij het NIP geregistreerd zijn, zijn verplicht om te werken volgens de Beroepscode voor psychologen 2015 van het NIP.
• Als kandidaat heb je recht op voldoende en juiste informatie over de vraagstelling van het onderzoek en wat je tijdens de testdag te wachten staat. Deze informatie moet ruim van tevoren worden verstrekt.
• Alle persoonlijke gegevens moeten strikt vertrouwelijk worden behandeld.
• Het onderzoeksbureau mag uitsluitend rapporteren aan de opdrachtgevende instantie, nooit aan derden.
• Je hebt recht op inzage van het psychologisch rapport, vóórdat het naar de opdrachtgever wordt verzonden.
• Je hebt het recht de rapportage aan de opdrachtgever tegen te houden. Het onderzoeksbureau moet je beslissing accepteren.
• De rapportage mag niet méér informatie bevatten dan voor de beantwoording van de vraagstelling noodzakelijk is.
• Je hebt het recht feitelijke onjuistheden te corrigeren.
• Wanneer het rapport aan de opdrachtgever wordt uitgebracht, is de psycholoog, als je daarom vraagt, verplicht een kopie van het rapport aan je te verstrekken.

Het NIP is van mening dat een zorgvuldige behandeling van de kandidaat bij een psychologisch onderzoek te allen tijde gewaarborgd dient te zijn. De vereisten waaraan het werk van de psycholoog dient te voldoen zijn door het NIP vastgelegd in de Algemene Standaard Testgebruik NIP 2017 (AST-NIP 2017) en de Beroepscode voor psychologen 2015.

Zorg dat je uitgerust en ontspannen bent. Vraag de psycholoog of testassistent gerust om uitleg. Je kunt vooraf ook contact opnemen met het onderzoeksbureau en vragen wat je op de testdag kunt verwachten. Vaak ontvang je voorafgaand aan de testdag informatie over de gang van zaken.

Op grond van de Beroepscode voor psychologen heeft u recht op inzage van het psychologisch rapport voordat de psycholoog het naar een externe opdrachtgever verstuurt. Ook mag u de rapportage aan deze opdrachtgever tegenhouden. Als er feitelijke onjuistheden in het rapport staan of gegevens worden vermeld die niet ter zake doen, kunt u de psycholoog vragen dit te corrigeren.