NIP

Home COTAN Instrumenten

Instrumenten

De selectie van instrumenten is afhankelijk van factoren als vraagstelling en gewenste diepgang van het onderzoek. Na analyse van de onderzoeksvraag selecteert de psycholoog de juiste instrumenten om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden en om te kunnen adviseren. Hieronder een korte beschrijving van veelgebruikte soorten instrumenten.

Interview

Het interview wordt vaak gebruikt bij psychologisch onderzoek. Een persoonlijk gesprek is voor de psycholoog een belangrijke manier om informatie te verzamelen en vragen te formuleren. Deze moeten in de loop van het psychologisch onderzoek beantwoord worden.

De onderwerpen die in het interview aan de orde komen gaan over de vraag die in het onderzoek gesteld wordt. Het interview kan uit open vragen bestaan, maar ook kan semi-gestructureerd of gestandaardiseerd zijn.

Capaciteitentest

Met de capaciteitentest worden de cognitieve vaardigheden  van de kandidaat in kaart gebracht. De test geeft aan welke taken of werkzaamheden de kandidaat met meer of minder moeite zal volbrengen of aanleren.

Bij capaciteitentests gaat het niet alleen om vaardigheden die men geleerd heeft zoals wiskundige kennis, beheersing van een vreemde taal of programmeren. Ook meer abstracte zaken als verbale capaciteiten, cijfermatig of ruimtelijke inzicht komen aan de orde. Tijdens de test moet de kandidaat binnen korte tijd een aantal opgaven oplossen.

Vragenlijsten

Op grond van vragenlijsten kunnen iemands eigenschappen beschreven en met anderen vergeleken worden. Meestal gebruiken psychologen vragenlijsten waarmee de persoon zichzelf zonder tijdsdruk beschrijft. Goede of foute antwoorden bestaan bij deze instrumenten niet. Het is in iemands eigen belang om een realistisch beeld te scheppen.

Er zijn drie typen vragenlijsten, steeds gericht op een ander aspect:

  • Persoonlijkheidseigenschappen
    Veelal wordt bij een persoonlijkheidsvragenlijst het Big Five persoonlijkheidsmodel gebruikt. Hierbij worden de mate van extraversie, vriendelijkheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en autonomie getest. Als een kandidaat een persoonlijkheidsvragenlijst invult, krijgt de psycholoog een beeld van bepaalde eigenschappen van deze persoon.
  • Interesse
    Het tweede type vragenlijst meet belangstelling of interesse, bijvoorbeeld de interesse voor bepaalde banen of opleidingen. Met een aantal vragen probeert een psycholoog erachter te komen naar welke beroepen of opleidingen de belangstelling van een kandidaat het meest uitgaat.
  • Normen en waarden
    Dit type vragenlijst is gericht op de normen, waarden of motivatie van een kandidaat. Met deze vragenlijsten geeft iemand een beschrijving van wat hij belangrijk vindt.

Simulaties en taakopdrachten

Simulaties en taakopdrachten zijn nabootsingen van situaties uit de werkelijkheid. Het doel is inzicht te krijgen in specifieke vaardigheden. Denk hierbij aan leidinggeven, verkopen of onderhandelen.

Soms heeft een simulatie de vorm van een rollenspel. Ook kunnen individuele oefeningen op het programma staan. Het binnen een bepaalde tijd uitvoeren van een arbeidstaak is hiervan een voorbeeld.

Testcriteria

Om de kwaliteit van psychologische tests te kunnen waarborgen, beoordeelt de COTAN psychologische tests op zeven verschillende criteria (zie het COTAN Beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests). Voor de testbeoordelingen hanteert de COTAN een vaste beoordelingsprocedure.

> Zie voor de COTAN Beoordelingen van psychologische tests de COTAN Documentatie.